De belastingmoraal van Big Business ondermijnt de integriteit van de burger
Het neoliberalisme maakt zich sterk voor lagere belastingen voor het bedrijfsleven.
Belastingheffing leidt bij de normale belastingplichtige tot kosten. Big Business heeft evenwel de macht en de financiële mogelijkheden om die kosten te beperken, c.q. te vermijden. De constructies die hiervoor door advocaten en belastingconsulenten worden opgetuigd leiden tot belastingontduiking (illegaal), dan wel belastingontwijking (legaal). De aard en omvang van dit verschijnsel werd in 2016 blootgelegd in de Panama-Papers, die een kijkje verschaften in de handelwijze en de vermogens van deze bedrijven in de diverse belastingparadijzen.
In een breder onderzoek naar de mogelijke omvang van de in deze paradijzen gestalde vermogens wordt een bedrag genoemd van $ 5.565 miljard. Wat dit tenminste aantoont is dat veel rijken niet van zins zijn om hun 'fair share' aan belastingen aan de maatschappij af te dragen. Google, Amazon en Starbucks zijn slechts enkele willekeurige voorbeelden van dit zeer breed verspreide verschijnsel.
De libertariërs onder de neoliberalen (waaronder Charles G. Koch) zijn van mening dat hun doelgroep eigenlijk helemaal niet verplicht zou moeten zijn om belasting te betalen.
Het oogt daarom paradoxaal dat diezelfde CEO's wel (belasting)geld willen opstrijken van de overheid, zoals bij de keuze voor een nieuwe vestiging, of als subsidies voor het vergroeningsbeleid. Zo is New York bereid om $ 3 miljard te betalen aan Amazon, voor de vestiging aldaar van hun HQ2, terwijl onze eigen Mark Rutte tot in zijn vezels voelde dat hij Unilever de meer dan € 1 miljard, op jaarbasis, aan fiscale voordelen moest geven, in ruil voor het besluit om hun tweede hoofdkantoor van Londen naar Nederland te verplaatsen.
De onmaatschappelijke en zelfs parasiterende opstelling van bedrijven als Shell kwam ook recentelijk weer naar voren tijdens de vormgeving van het Nederlandse klimaatbeleid. Shell verklaarde zich bereid om een bijdrage te leveren aan het realiseren van de klimaatdoelen, mits de hiermee gepaard gaande kosten zouden worden gedragen door de Nederlandse belastingbetaler. Uit sociaal oogpunt is dit standpunt al onaanvaardbaar (te meer wanneer je bedenkt dat Shell tot 's werelds grote vervuilers gerekend moet worden), maar de onbeschaamdheid hiervan krijgt een extra lading wanneer je bedenkt dat ditzelfde bedrijf in Nederland van zijn verschuldigde belasting weinig tot niets afdraagt, als gevolg van een kennelijk door zijn machtspositie afgedwongen afspraak met de Nederlandse belastingdienst.
Big Business draagt dus maar beperkt, of helemaal niet bij aan een rechtvaardige verdeling van de belastingdruk binnen de Nederlandse maatschappij en trouwens ook niet elders.
Het streven naar een minimale belastingdruk voor het bedrijfsleven is overigens geheel in lijn met de uitgangspunten van het neoliberalisme. Geconstateerd moet worden dat het hierboven beschreven beleid een demoraliserend effect heeft op burgers, die hard moeten sappelen voor een karig loon en die wel gewoon hun belastingen moeten betalen.
17 juli, 2023